Những lưu ý quan trọng của việc phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu
Phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu (Rights Offering) là hình thức phổ biến nhất mà các công ty sử dụng để huy động vốn trên sàn chứng khoán tại Việt Nam.
Dưới đây là những lưu ý của việc phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu:
1. Pha loãng giá trị cổ phiếu: Việc phát hành thêm cổ phiếu sẽ làm tăng số lượng cổ phiếu lưu hành dẫn đến pha loãng thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS). Điều này có thể làm giảm giá trị cổ phiếu và ảnh hưởng tiêu cực đến cổ đông hiện hữu nếu thu nhập không tăng tương ứng.
2. Áp lực bán mạnh sau khi ra tin phát hành thêm: nếu nhà đầu tư lo ngại về việc pha loãng cổ phiếu hoặc cho rằng công ty đang gặp khó khăn tài chính, giá cổ phiếu có thể giảm.
Ngoài ra, đặc điểm chung của hầu hết các đợt phát hành tăng vốn là giá chào bán bằng mệnh giá 10.000 đồng/cổ phiếu hoặc cao hơn mệnh giá nhưng sẽ thấp hơn nhiều so với giá thị trường và trong bối cảnh hầu hết các cổ phiếu đã tăng mạnh, vượt xa giá phát hành, nên tỷ lệ thành công của các đợt phát hành là rất cao. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần lưu ý rằng quyền mua cổ phiếu với giá thấp không đồng nghĩa là sẽ được hưởng mức chênh lệch giá như vậy mà giá mua trung bình (giá mua ban đầu + giá mua ưu đãi) sẽ bằng giá điều chỉnh theo tỷ lệ phát hành thêm. Do đó, mức chênh lệch tăng hoặc giảm sẽ tùy vào diễn biến của cổ phiếu sau đó. Việc nhà đầu tư tham gia mua phát hành thêm có thể sẽ mang lại lợi nhuận tốt nhưng cũng rất nhiều lần bị thua lỗ.
Ví dụ: Cổ phiếu DXG có 2 lần gần nhất phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu
Lần 1 (14/12/2023) phát hành thêm cho cổ đông hiện hữu tỷ lệ 6:1 với giá 12,000 đồng/cp, giá thị trường cổ phiếu DXG lúc đó khoảng 20,000 đồng/cp. Sau khoảng 3 tháng số lượng cổ phiếu phát hành thêm được giao dịch, giá cổ phiếu lúc này tăng nhẹ so với giá trung bình mua phát hành nhưng sau đó đã giảm nhanh chóng và duy trì ở vùng thua lỗ (so với giá trung bình tham gia phát hành thêm) cho tới năm 2025.

Lần 2 (6/1/2025) phát hành thêm cho cổ đông hiện hữu tỷ lệ 24: 5 với giá 12,000 đồng/cp, giá thị trường cổ phiếu DXG lúc này khoảng 16,000 đồng/cp. Đầu tháng 4/2025, cổ phiếu phát hành thêm được giao dịch, giá cổ phiếu lúc này tương đương so với giá trung bình mua phát hành và sau đó đã tăng khoảng 85% tại tháng 9/2025.

Tổng kết: phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu là một công cụ quan trọng để huy động vốn, nhưng nó cũng đi kèm với những ảnh hưởng tiêu cực, việc mua phát hành thêm với giá ưu đãi không phải lúc nào cũng mang lại hiệu quả thậm chí còn bị thua lỗ và bị chôn vốn. Do đó, nhà đầu tư cần quan sát, đánh giá xem mục đích huy động vốn của doanh nghiệp, lịch sử các đợt phát hành thêm và các rủi ro để có thể đưa ra được các quyết định hợp lí.