Trong quá trình phát triển của mỗi công ty, hoạt động tăng vốn thường xuyên diễn ra nhằm đáp ứng nhu cầu mở rộng sản xuất, đầu tư của doanh nghiệp. Trong đó, phát hành thêm cổ phiếu là một trong những cách phổ biến nhất để các công ty huy động vốn từ thị trường chứng khoán.

 Dưới đây là 3 các hình thức phát hành thêm cổ phiếu phổ biến:

1.Phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu (Rights Offering): Công ty cung cấp quyền mua cổ phiếu mới cho các cổ đông hiện tại theo tỷ lệ sở hữu hiện tại của họ. Cổ đông thường có quyền mua cổ phiếu mới với giá ưu đãi.

Lợi ích:

  • Đối với công ty: Giúp giảm chi phí huy động so với các hình thức khác như vay ngân hàng (chi phí lãi vay) hay phát hành trái phiếu (trả lãi cho trái chủ); Tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu (thêm một lượng cổ phiếu được lưu hành trên thị trường)
  • Đối với nhà đầu tư: kì vọng vào mở rộng sản xuất, đầu tư của doanh nghiệp sẽ hiệu quả, việc gia tăng số lượng cổ phiếu với giá ưu đãi sẽ giúp nhà đầu tư kiếm được lợi suất đầu tư cao.

Rủi ro:

  • Làm giảm giá cổ phiếu trên thị trường (điều chỉnh giảm theo tỷ lệ phát hành thêm)
  • Làm giảm định giá của cổ phiếu (số lượng cổ phiếu tăng, EPS giảm, P/E tăng…);
  • Gây bất lợi đối với những nhà đầu tư hiện hữu không thực hiện quyền (tỷ lệ sở hữu bị giảm, giá cổ phiếu cũng điều chỉnh giảm theo tỷ lệ phát hành)

Ví dụ: Ngày 9/6/2025, CTCP Chứng khoán HCM (mã cổ phiếu: HCM) công bố thông tin về việc phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu theo tỷ lệ 2:1 với giá chào bán là 10,000 đồng/cổ phiếu (1 cổ phiếu được hưởng 1 quyền mua, 2 quyền mua được mua thêm 1 cổ phiếu mới với giá 10,000 đồng/cp) trong khi giá cổ phiếu HCM trên thị trường là 26,000 đồng/cp.

2. Phát hành cổ phiếu cho nhà đầu tư chiến lược (Private Placement): Công ty phát hành cổ phiếu mới cho một nhóm nhỏ các nhà đầu tư chiến lược, thường là các tổ chức hoặc cá nhân có tiềm năng hỗ trợ công ty về mặt tài chính hoặc chiến lược.

Ưu điểm:

  • Tiết kiệm thời gian và chi phí phát hành so với phát hành ra công chúng
  • Có thể mang lại lợi ích chiến lược dài hạn cho công ty
  • Không ảnh hưởng tới giá cổ phiếu trên thị trường

Nhược điểm:

            –  Ảnh hưởng tới cổ đông hiện hữu (tỷ lệ sở hữu của cổ đông hiện hữu bị giảm)

            – Cổ phiếu sẽ bị hạn chế giao dịch khoảng 1 năm hoặc hơn.

Ví dụ: Ngày 26/11/2024, Ngân hàng TMCP Quốc Dân (NVB) công bố thông tin về việc phát hành riêng lẻ 620 triệu cổ phiếu cho các nhà đầu tư chuyên nghiệp với giá 10,000 đồng/cp, số lượng cổ phiếu này bị hạn chế giao dịch trong 1 năm.

3. Phát hành trái phiếu chuyển đổi (Convertible Bond): Công ty phát hành trái phiếu có thể chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông trong tương lai với một tỷ lệ chuyển đổi nhất định.

Lợi ích:

  • Đối với doanh nghiệp: giúp giảm chi phí huy động do trái phiếu chuyển đổi thường sẽ có lãi suất thấp hơn trái phiếu thông thường; khi trái chủ thực hiện quyền chuyển đổi thì dư nợ vay trái phiếu của doanh nghiệp giảm và vốn chủ sở hữu tăng, giúp giảm đòn bẩy tài chính, củng cố các chỉ số tài chính.
  • Đối với nhà đầu tư: có quyền linh hoạt hoặc chuyển đổi sang cổ phiếu nếu giá cổ phiếu trên thị trường cao hơn so với giá chuyển đổi hoặc giữ nguyên trái phiếu và vẫn hưởng lãi suất.

Rủi ro:

  • Pha loãng cổ phiếu trong tương lai: khi trái chủ thực hiện quyền chuyển đổi, số lượng cổ phiếu lưu hành sẽ tăng lên và sẽ ảnh hưởng tới các cổ đông hiện hữu.
  • Trái chủ không chuyển đổi (giá cổ phiếu trên thị trường nhỏ hơn giá chuyển đổi) và vẫn sẽ nhận lãi suất trái phiếu nhưng mức lãi suất này thấp hơn so với trái phiếu thông thường.

Ví dụ: Ngày 16/7/2025 Công ty cổ phần Đầu tư Hạ tầng Kỹ thuật TP.HCM (CII) phát hành 20 triệu trái phiếu chuyển đổi (mã CII425001), trái phiếu chuyển đổi này có kỳ hạn 10 năm với 9 đợt chuyển đổi thực hiện hàng năm kể từ đầu năm 2027. Giá chuyển đổi là 12.500 đồng/cổ phiếu.

Tổng kết: Các hình thức phát hành thêm cổ phiếu cung cấp cho công ty nhiều phương án huy động vốn tùy thuộc vào mục tiêu và điều kiện cụ thể. Việc chọn hình thức phát hành phù hợp giúp công ty tối ưu hóa nguồn vốn, bảo vệ quyền lợi của cổ đông và hỗ trợ chiến lược phát triển dài hạn.